Za mną kolejny w tym roku udział w warsztatach Świadomej Mamy w Poznaniu. Jak zwykle temat związany z uprawnieniami mam na tle prawa pracy cieszył się dużym zainteresowaniem. Tym razem szczególnie popularną kwestią było uprawnienie do urlopu wypoczynkowego po powrocie z urlopu macierzyńskiego/ rodzicielskiego i wychowawczego. By utrwalić omawiane dzisiaj przepisy prawne związane z tym zagadnieniem postanowiłam tej właśnie kwestii poświęcić więcej uwagi w artykule.
Zacznę od tego, że inaczej kształtują się zasady związane z naliczaniem urlopu wypoczynkowego w związku z przebywaniem na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim, a inaczej na urlopie wychowawczym. W tym pierwszym przypadku rodzicowi powracającemu do pracy przysługuje urlop wypoczynkowy w pełnym wymiarze. Nieobecność pracownika w pracy w związku z przebywaniem na urlopie macierzyńskim i rodzicielskim nie wpływa bowiem na prawo do uzyskania zagwarantowanych w kodeksie pracy 20 lub 26 dni w roku wolnych od pracy w ramach urlopu wypoczynkowego. Zasada ta dotyczy zarówno urlopu za bieżący rok, jak i urlopu zaległego, który przysługiwał przed udaniem się na urlop macierzyński i rodzicielski. Co więcej, jeśli osoba powracająca z urlopu macierzyńskiego lub rodzicielskiego zawnioskuje u pracodawcy o udzielenie jej urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po zakończeniu tych urlopów, to pracodawca ma obowiązek mu ich udzielić. Jest to dodatkowy przywilej pracownika w ramach uprawnień związanych z rodzicielstwem. Przepisy nie konkretyzują w jakim terminie należy zawnioskować do pracodawcy o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim. Ważne by taki wniosek złożyć u pracodawcy przed powrotem do pracy. W razie nieskorzystania z tej możliwości wniosek o udzielenie zaległego lub bieżącego urlopu złożony nawet kilka dni po powrocie do pracy będzie rozpoznawany na zasadach ogólnych, a więc nie zawsze musi się spotkać z akceptacją pracodawcy.
Z kolei rodzice decydujący się na skorzystanie z urlopu wychowawczego powinni mieć na uwadze, że co do zasady urlop wypoczynkowy w tym czasie nie będzie naliczany. Kwestia ta jest jednak skomplikowana i należy omówić kilka przypadków. Pierwszy dotyczy sytuacji gdy przez okres pełnego roku kalendarzowego pracownik przebywał na urlopie wychowawczym. Wówczas za dany rok nie zostanie w ogóle naliczony urlop wypoczynkowy. Jeśli pracownik powróci z urlopu wychowawczego trwającego co najmniej 1 miesiąc w danym roku to stosuje się zasady udzielania urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym (dotyczy to przypadków gdy pracownik jest na urlopie wypoczynkowym np. od listopada 2018r. do marca 2019r.). Inaczej jest w przypadku gdy pracownik skorzysta z urlopu wychowawczego w trakcie roku kalendarzowego. Z dniem 1 stycznia każdego roku pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze. Jeśli zatem skorzysta on z urlopu wychowawczego po 1 stycznia to nie traci już nabytego pełnego urlopu wypoczynkowego za dany rok.
należy zawnioskować do pracodawcy o udzielenie urlopu wypoczynkowego bezpośrednio po urlopie macierzyńskim lub rodzicielskim. Ważne by taki wniosek złożyć u pracodawcy przed powrotem do pracy. W razie nieskorzystania z tej możliwości wniosek o udzielenie zaległego lub bieżącego urlopu złożony nawet kilka dni po powrocie do pracy będzie rozpoznawany na zasadach ogólnych, a więc nie zawsze musi się spotkać z akceptacją pracodawcy.
Z kolei rodzice decydujący się na skorzystanie z urlopu wychowawczego powinni mieć na uwadze, że co do zasady urlop wypoczynkowy w tym czasie nie będzie naliczany. Kwestia ta jest jednak skomplikowana i należy omówić kilka przypadków. Pierwszy dotyczy sytuacji gdy przez okres pełnego roku kalendarzowego pracownik przebywał na urlopie wychowawczym. Wówczas za dany rok nie zostanie w ogóle naliczony urlop wypoczynkowy. Jeśli pracownik powróci z urlopu wychowawczego trwającego co najmniej 1 miesiąc w danym roku to stosuje się zasady udzielania urlopu wypoczynkowego w wymiarze proporcjonalnym (dotyczy to przypadków gdy pracownik jest na urlopie wypoczynkowym np. od listopada 2018r. do marca 2019r.). Inaczej jest w przypadku gdy pracownik skorzysta z urlopu wychowawczego w trakcie roku kalendarzowego. Z dniem 1 stycznia każdego roku pracownik nabywa prawo do urlopu wypoczynkowego w pełnym wymiarze. Jeśli zatem skorzysta on z urlopu wychowawczego po 1 stycznia to nie traci już nabytego pełnego urlopu wypoczynkowego za dany rok.
Po powrocie z urlopu wychowawczego oczywiście można wnioskować o udzielenie zaległego lub bieżącego urlopu wypoczynkowego, ale nie obowiązuje w tym przypadku zasada bezwzględnego obowiązku uwzględnienia tego wniosku przez pracodawcę tak jak w przypadku powrotu z urlopu macierzyńskiego i rodzicielskiego.
Na koniec jeszcze jedna ważna kwestia. Roszczenia pracownicze, w tym również związane z wykorzystaniem urlopu wypoczynkowego, ulegają przedawnieniu z upływem 3 lat liczonych od daty wymagalności. W przypadku urlopu wypoczynkowego zaległego termin rozpoczęcia biegu przedawnienia rozpoczyna się po 30 września następnego roku kalendarzowego. Przykład: urlop za 2015 rok powinien być wykorzystany do 30 września 2016r., urlop nie przedawni się jeśli zostanie wykorzystany do 30 września 2019r. W stosunku do urlopu wychowawczego jest jednak ukształtowana jeszcze jedna zasada, a mianowicie w takcie tego urlopu zwiesza się okres przedawnienia roszczenia o urlop wypoczynkowy. To oznacza, że w takcie przebywania na urlopie wychowawczym nie biegnie termin przedawnienia urlopu wypoczynkowego.
Autor: Justyna Dudziec – Bloch, radca prawny
