Przezskórna elektrostymulacja nerwów – TENS
TENS jest niefarmakologiczną metodą uśmierzania bólu używaną w fizjoterapii w wielu różnych dziedzinach. W położnictwie istnieje od 1977 roku. Od tej pory wielu badaczy potwierdziło skuteczność metody w uśmierzaniu bólu porodowego, a przede wszystkim udowodniono jej bezpieczeństwo dla mamy i dziecka w czasie porodzie. Jednakże by zadziałała w pełni należy przestrzegać kilku zasad jej stosowania.
Kiedy nie wolno zastosować metody? – Choroby przebiegające z nadciśnieniem i arytmią serca, rozrusznik serca, wywiad nowotworowy w ciągu ostatnich 5 lat, epilepsja w wywiadzie, metal w tkankach poddawanych terapii, zaburzenia czucia skóry pleców, uczulenie na elektrody, zmiany skórne w miejscu zabiegu (w tym przypadku należy zmienić ułożenie elektrod).
Gdzie przykleić elektrody do porodu? – 2 pary elektrod muszą być umieszczone na plecach. Górna para umieszczona na poziomie kręgosłupa TH10-L2 – innymi słowy pod linią stanika.
Dolna para elektrod jest przyklejona na odcinku krzyżowym kręgosłupa (na linii dołeczków na dole pleców). Elektrody umieszcza się symetrycznie po obu stronach kręgosłupa, ok 2 cm od kręgosłupa w każdą stronę.
Kiedy zacząć stosować elektrostymulację? – przed porodem po to by nauczyć się obsługi urządzenia. Jak tylko poród się zacznie nakleić elektrody i rozpocząć stymulację. To ważne aby prąd zaczął działać przed 4 cm rozwarcia szyjki macicy. Potem, gdy kobieta jest już zmęczona, rozpoczęcie stymulacji może spowodować jej dyskomfort i rozdrażnienie.
Jak ustawić parametry prądu? – W czasie skurczu powinien być wyczuwalny prąd wysokiej częstotliwości (100 Hz). Jest to przyjemne mrowienie. W czasie przerwy między skurczami będą wyczuwalne impulsy prądu. Natężenie ma być wysokie na tyle by czuć prąd wyraźnie, ale nieboleśnie.
Czy można stosować TENS w ciąży? – Stosowanie TENS w ciąży jest możliwe od 32 tygodnia ciąży w celu uśmierzania bólu kręgosłupa. Jednakże nie należy przyklejać elektrod na odcinek krzyżowy kręgosłupa.
Czy elektrody mogą być wielokrotnie przyklejane? – Elektrody są osobiste jednakże wielorazowe. Mogą być odklejane i przyklejane do 30 razy lub 3 miesięcy. Jeżeli gorzej się przyklejają proszę zwilżyć ich powierzchnię kroplą wody. Po użyciu zamknąć szczelnie w woreczku i schować do lodówki.
Czy mogę używać TENS przy imersji wodnej? – Nie można wchodzić z elektrodami pod wodę gdyż substancja przewodząca może się zmyć. Przed wejściem do wody proszę zdjąć elektrody. Po skorzystaniu z imersji można ponownie używać elektrostymulacji.
Czy można się ruszać w czasie elektrostymulacji? – Można chodzić w trakcie elektrostymulacji, można skakać na piłce, można kłaść się na plecach – prąd będzie mocniej wyczuwalny, lecz nie jest to przeciwwskazane.
Czy można skorzystać ze znieczulenia farmakologicznego w czasie używania TENS? – W czasie używania elektrostymulacji można dodatkowo stosować znieczulenie farmakologiczne za wyjątkiem znieczulenia zewnątrz oponowego.
Czy można stosować TENS w każdym szpitalu? – Elektrostymulacja TENS od 2017 roku jest wpisana na listę rekomendowanych niefarmakologicznych środków zmniejszania bólu porodowego. Jednakże nie każdy szpital ma elektrostymulator na wyposażeniu dlatego warto go wcześniej wypożyczyć by nauczyć się go obsługiwać i odpowiednio wcześnie zacząć stosować.
Autorka artykułu dr nauk medycznych Ewa Grymel-Kulesza
