Tarczyca a ciąża – jak to z nią jest?
Kiedy kobieta powinna zbadać swoją tarczycę?
-przed planowaną ciążą
-w 1 trymestrze ciąży gdy tylko będzie miała dodatni test ciążowy, szczególnie jeśli:
– była leczona przed ciążą z powodu niedoczynności lub nadczynności tarczycy, wola
-wystąpiły u niej poronienia
-ma choroby przewlekłe takie jak np. cukrzyca, zapalenie jelit czy stawów, bielactwo
-w rodzinie ktoś choruje na choroby tarczycy
-jest po leczeniu onkologicznym, miała np. naświetlania w okolicy glowy, szyi, klatki piersiowej
Diagnostyka zaburzeń czynność tarczycy u ciężarnych polega na badaniu
-TSH, fT3, fT4- hormonow pobranych z krwi rano na czczo, ewentualnie także badania przeciwciał przeciwtarczycowych anty TPO i anty TG oraz Trab (w przypadku, gdy są wskazania!)
-usg gruczołu tarczowego- do badania nie trzeba być na czczo
Na co jeszcze zwrócić uwagę, najlepiej jeszcze przed ciążą?
– suplementacja jodem-niedobór jodu jest dobrze poznaną i łatwą do wyeliminowania przyczyną uszkodzenia ośrodkowego układu nerwowego płodu!!! A ten rozwój jest najbardziej dynamiczny w I trymestrze ciąży
Na świecie w krajach Afryki, Indenezji występują ciężkie przypadki upośledzenia umysłowego spowodowanego niedoborem jodu!!
-badania wykazują ścisłą zależność pomiędzy suplementacją jodem a IQ dziecka
Przeczytaj, także: Rozejście mięśnia prostego brzucha
Niedoczynność tarczycy a ciąża
– skala zjawiska- jawna niedoczynność tarczycy, czyli podwyższone TSH przy zmniejszonym fT4-0,3-0,5 % ciężarnych; subkliniczna niedoczynność tarczycy, czyli podwyższone stężenie TSH przy prawidłowym fT4-2-3 %
-objawy choroby- często słabo wyrażone, wiązane z ciążą- przyrost wagi, senność, osłabienie, zaparcia
-może utrudniać zajście w ciążę
-skutki dla dziecka- mała masa urodzeniowa, zaburzenia oddychania po porodzie, niższe IQ
-skutki dla matki-większe ryzyko nadciśnienia, poronienia, porodu przewczesnego
– leczenie- większość autorów zgadza się z tezą, że ciężarna z TSH >2,5 powinna być leczona preparatami hormonow tarczycy, szczególnie jeśli wystąpiło u niej poronienie, ma dodatnie przeciwciała przeciwtarczycowe i/lub nieprawidłowy obraz usg tarczycy.
-leczenie preparatami hormonow tarczycy powinno się odbywać pod ścisłą kontrola endokrynologa z koniecznością monitorowania stężeń hormonow
– u pacjentki z niedoczynnością tarczycy typu Hashimoto (niedoczynność tarczycy z wysokimi przeciwciałami przeciwtarczycowymi i charakterystycznym obrazem usg tarczycy) rozpoznaną przed ciążą w większości przypadkow należy na początku ciąży zwiększyć dawkę hormonow tarczycy (rozwój układu nerwowego płodu!!!) oraz kontrolować TSH
Nadczynność tarczycy a ciąża
– skala zjawiska-2-3 % ciężarnych
-najczęstsza przyczyna:
1)tyreotoksykoza ciężarnych –spowodowana wpływem beta HCG na tarczycę –koreluje ujemnie ze stężeniem TSH ( duże HCG w 1 trymestrze = niskie TSH), zwykle choroba samoogranicza się ok 15-20 tygodnia ciąży, wymaga jednak wnikliwej obserwacji, badania klinicznego i wykonania badań laboratoryjnych
2)choroba Gravesa- Basedowa- choroba autoimmunologiczna spowodowana przeciwciałami anty TSH (Trab), które przechodząc przez łożysko w sposób ciągły stymulują tarczycę do pracy, choroba powoduje chudnięcie ciężarnej, zaburzenia rytmu serca, drżenie rąk, wole, wytrzeszcz, wymaga leczenia i wykonywania badań laboratoryjnych kontrolnych
– skutki dla ciężarnej- nadciśnienie tętnicze, niewydolność krążenia, zakażenia, stan przedrzucawkowy, poród przedwczesny
-skutki dla dziecka-mala masa urodzeniowa, większa częstość wad wrodzonych, śmiertelności okołoporodowej, nadczynność tarczycy u dziecka
-leczenie-tyreostatyki w dawkach dostosowanych do stopnia nadczynności tarczycy
Poporodowe zapalenie tarczycy
-uważane przez niektórych badaczy za wariant choroby Hashimoto
– może wystąpić do roku czasu po porodzie lub poronieniu
– mogą występować tutaj zarówno nadczynność jak i niedoczynność tarczycy, zwykle samoograniczające się, nie wymagające najczęściej leczenia
-ale!! Uwaga na okres po ciąży, w którym często po raz pierwszy pojawiają się choroba autoimmunologiczne tarczycy- np. nadczynność Gravesa -Basedowa
Artykuł przygotowany na podstawie publikacji:
1„Regulacja czynności tarczycy u ciężarnej”
Małgorzata Gietka-Czernel, Ginekologia po Dyplomie 2013;15 (2): 46-58
2„Thyroid Function and Conception”
Angela X. Chen, M.B., B.S., M.P.H., Angela M. Leung, M.D., Tim I.M. Korevaar, M.D., Ph.D.
N Engl J Med 2019; 381:178-181
Autor artykułu: Dr. n med. Edyta Ewa Pietrewicz
Endokrynolog, pediatra
Białystok
https://www.facebook.com/Prywatny-Gabinet-Endokrynologiczny-Edyta-Pietrewicz-100437401498923
