Pojawienie się pierwszych ząbków zawsze budzi wiele emocji wśród rodziców. Zwłaszcza, że niejednokrotnie ich wyrzynaniu towarzyszy kilkutygodniowe, bolesne oczekiwanie. Cierpi Maluszek, a rodzice razem z nim. Jak złagodzić ból i przetrwać okres ząbkowania?
Objawy mogą rozpocząć się już 2-3 miesiące przed pierwszym ząbkiem. Cierpi maluszek, a rodzice raz z nim. Wraz z pojawieniem się pierwszej jedynki, rozpoczyna się nowy etap w życiu dziecka. Organizm malucha gotowy jest już do przyjmowania nieco bardziej stałych pokarmów – zaczyna się nauka żucia i gryzienia, co ma znaczący wpływ na rozwój mowy. To także właściwy moment na rozszerzenie diety u dziecka i idealna chwila, aby pomyśleć o tym, w jaki sposób podawać nowe posiłki. Należy wykorzystać tę okazję i podjąć pierwsze próby wyeliminowania butelki ze smoczkiem. Warto sięgnąć po kubki treningowe i podawać łyżeczką pierwsze kaszki i zupki. To się może opłacić i wpłynąć korzystnie na prawidłowy rozwój mowy. Dlaczego?
O CO TYLE ZAMIESZANIA ?
Wszystko w trosce o ząbki, o ich przyszłe położenie (zgryz) i brak dziurek (próchnicy). Trzeba zdać sobie sprawę z tego, że zęby, także mleczne, są bardzo ważne. Umożliwiają żucie i gryzienie pokarmów, co sprzyja rozwojowi żuchwy i prawidłowym nawykom żywieniowym. Rzutuje to na dalszy rozwój prawidłowej wymowy. Mają również wpływ na wygląd buzi, czyli na zgryz, gdyż „rezerwują” miejsce dla zębów stałych. Jeśli przedwcześnie utraci się ząb mleczny z powodu próchnicy jego stały następca może wyrosnąć w złym miejscu. I wada zgryzu gotowa. Wówczas, bez pomocy logopedy i stomatologa/ortodonty nasza pociecha ma małe szanse na prawidłową artykulację, czyli wymowę.
KILKA FAKTÓW – KIEDY, KTÓRE, ILE?
Posiadamy 20 zębów mlecznych (dla porównania – stałych mamy 32), czyli po 10 górnych i dolnych łuków zębowych – po 4siekacze, po 2 kły i po 4 zęby trzonowe. Wyrzynanie zębów zaczyna się zwykle koło 6 m-ca, a kończy się w wieku 2,5 lat. Wyrastają zazwyczaj w tej samej kolejności – od dolnych jedynek, kończąc na trzonowych piątkach
WYRZYNANIE SIĘ ZĄBKÓW:
GÓRNE DOLNE
Siekacze środkowe 8-12 m-c 4-12 m-c
Siekacze boczne 8-12 m-c 7-12 m-c
Kły 16-24 m-c 15-24 m-c
Pierwsze trzonowe 12-16 m-c 12-16 m-c
Drugie trzonowe 21-31 m-c 21-31 m-c
JAK TO WYGLĄDA?
Niektóre dzieci przechodzą ząbkowanie zupełnie bezboleśnie i niezauważalnie. Należą jednak do zdecydowanej mniejszości. Spójrzmy prawdzie w oczy – wyrzynanie się ząbków nie jest przyjemne i bywa bolesne. Oto objawy:
• Najpierw dziąsła twardnieją i są obrzęknięte oraz zaczerwienione. Uciskane od środka przez ząb, bolą i swędzą. Maluszek jest niespokojny, marudny i płaczliwy, często budzi się w nocy. Należy wówczas pilnować, aby nie uderzał i nie „gryzł” opuchniętymi dziąsłami twardych powierzchni – to może spowodować krwiaki.
• Maluszek w tym czasie bardzo mocno się ślini, a drażniące działanie śliny czasem powoduje na bródce wysypkę. Najlepiej wówczas kilka razy dziennie wycierać buźkę dziecka. Ponadto, obfite ślinienie podczas ząbkowania odwadnia organizm i maluch potrzebuje więcej płynów. Należy zatem częściej przystawiać go do piersi. W sytuacji, gdy dziecko karmione jest butelką, warto podawać mu przegotowaną wodę.
• Często ząbkowaniu towarzyszy podwyższona temperatura ciała. Jednak w sytuacji, gdy dziecko gorączkuje, konieczna jest wizyta u lekarza.
TEMERATURA W °C
do 37,2°C stan normalny
37,3°C – 37,9°C podgorączkowy
38°C – 39°C gorączka
powyżej 39°C wysoka gorączka*
*malec musi dużo pić
• Dziecko nie ma apetytu.
• Zdarza się, że ząbkujące maluchy pocierają okolice uszu lub policzków – to promieniujący ból dziąseł. Może to także być oznaką zapalenia ucha. W przypadku jakiekolwiek wątpliwości należy zgłosić się do lekarza, gdyż każda choroba podczas ząbkowania może zaostrzyć objawy.
Uff… Dużo tego, prawda? Na szczęście, w większości przypadków, pojawianie się kolejnych ząbków jest już znacznie łagodniejsze.
JAK MOŻNA POMÓC?
• Zimny gryzaczek – szkrab poczuje ulgę, gdy zaciśnie obolałe dziąsło na miękkim tworzywie schłodzonym w lodówce. Oczywiście, należy pamiętać o częstym wyparzaniu!
• Delikatny masaż dziąseł palcem umoczonym w zimnej wodzie lub naparze rumianku
• Preparaty łagodzące, czyli żele dostępne w aptekach – znieczulają bolące dziąsła i odkażają. Można je stosować 2-3 razy dziennie. Żeby uniknąć próchnicy, warto wybierać te bez cukru.
• Środki przeciwbólowe – paracetamol lub ibuprofen. Należy korzystać z nich dopiero wtedy, gdy maluch naprawdę cierpi – po wcześniejszej konsultacji z lekarzem.
• Często przytulaj i bądź obok – teraz dziecko bardzo potrzebuje bliskości rodziców.
… A JAK ZASZKODZIĆ?
Nie należy podawać:
• Smoczka oblepionego cukrem lub miodem (ryzyko próchnicy)
• Skórki chleba – ta stara metoda na obolałe dziąsła budzi obecnie wiele kontrowersji. Pieczywo zawiera gluten (czyli białko zawarte w zbożach), który może być źle tolerowany przez niemowlę. Dlatego, dietetycy odradzają podawania chleba przed ekspozycją na gluten podczas rozszerzania diety malca (koło 4-6 miesiąca życia). Ponadto, pieczywo podane poza posiłkiem, w formie gryzaczka to „puste kalorie”, prowadzące do otyłości. Dietetycy sugerują także, aby zamiast tego, podać dziecku schłodzoną w lodówce marchewkę – jest twardsza, lepiej masuje dziąsła oraz trudniejsza do „ugryzienia” i działa jak zimny gryzak.
• Alkoholu – nie wolno smarować dziąseł, to może być dla malca niebezpieczne.
• Gorących posiłków – posiłki powinny być półpłynne i nieco chłodniejsze
• Okładów z lodu bezpośrednio na dziąsła – owiń je w jałowy gazik, choć zdecydowanie lepszy od nich będzie zimny gryzak
mgr Katarzyna Rzeszotarska
położna rodzinna
