Kojący wpływ Masażu Shantala i jego wykorzystanie w stymulacji sensorycznej niemowląt
Zmysł dotyku rozwija się, jako jeden z pierwszych w łonie mamy. Po narodzinach odgrywa bardzo istotną rolę właśnie ze względu na swoją największą dojrzałość w stosunku do reszty sensorów. W życiu noworodków i niemowląt zapewnia dużo lepszy dostęp do nowego, fascynującego świata, niż pozostałe zmysły. Zmysł dotyku toruje rozwój fizyczny, dobre samopoczucie, potencjał poznawczy, a nawet zdrowie ogólne, a to z powodu oddziaływania na układ immunologiczny. Zwłaszcza w pierwszych miesiącach życia, przy noszeniu, dotykaniu, głaskaniu i masowaniu dzieci rozkwitają w swoich zdolnościach.
Po narodzinach wyróżnia się dojrzałość połączeń nerwowych między skórą, a mózgiem dziecka. Dzięki temu wrażenia dotykowe mają znacznie łatwiejszy dostęp do centralnego układu nerwowego niż wrażenia z innych zmysłów( np. zmysłu wzroku). Promuje to najlepszą perspektywę w kształtowaniu emocjonalnego i umysłowego dobrostanu dziecka. Układ dotykowy odbiera informacje z komórek receptorowych, znajdujących się w skórze. Receptory są rozmieszczone na całym ciele i dostarczają danych na temat muskania, nacisku, wibracji, temperatury, czy bólu. Sygnały zwrotne z tego układu przyczyniają się do rozwoju świadomości ciała oraz zdolności planowania coraz to bardziej złożonych czynności życiowych. Pełzanie, czworakowanie czy chód dziecka są zależne od sprawnie funkcjonującego układu dotyku.
Ta sama sytuacja ma miejsce w przypadku Masażu Shantala. Technika, która jest starożytnym systemem masażu niemowląt i małych dzieci pochodzi z Indii. Masowane przez mamę dziecko, odbiera dotyk. W odpowiedzi adaptacyjnej uczy się swojego ciała, swoich granic. Poznaje swoje preferencje, co do intensywności, szybkości ruchu, rozbudowuje komunikacje z mamą, doświadcza szczegółów, uczy się wyciszać, skupiać na sobie. A przede wszystkim dobrze się bawi. Najlepiej, gdy ten dar kontaktu i miłości wykonuje bliska osoba. Masująca mama rozpoznaje i reaguje na potrzeby dziecka najkorzystniej i najlepiej, ze względu na poświęcony dziecku czas, nieustanną bliskość i uważność w kontakcie.
Każdy mały człowiek jest nastawiony na dobrą zabawę, czerpanie radości z odkrywania rzeczy, a to sprzyja rozwojowi mózgu. To jeden z powodów, dla których dzieci lubią, kiedy się je podnosi, dotyka, kołysze i przytula. Każde doświadczenie sensoryczne „karmi” ich mózgi. Masaż Shantala, jest głębokim doświadczeniem sensorycznym dla niedojrzałego, rozwijającego się mózgu dziecka. Wykonywany regularnie, ze spokojem i odpowiednim nastawieniem staje się dobrą podwaliną dla rozwoju wielu procesów sensorycznych w ciele młodego organizmu.
Gdy maleńki mózg zarodka zaczyna wyczuwać ruchy ciała swojej mamy rozpoczyna się proces Integracji Sensorycznej. Dzieje się to już w pierwszych tygodniach życia płodowego. W czasie dojrzewania układu nerwowego pod wpływem bodźców mózg nastawia się na rozwój i organizację. Przetwarzanie sensoryczne to proces neurologiczny polegający na organizowaniu informacji pochodzących z naszego ciała i świata zewnętrznego w celu wykorzystania ich w codziennym życiu. Przetwarzanie sensoryczne ma charakter dynamiczny, nieprzerwany i cykliczny. Ma miejsce w układzie nerwowym składającym się ze stu miliardów neuronów rdzenia kręgowego i mózgu.
Doktor Ayres, autorka koncepcji Integracji Sensorycznej, pokazała cztery poziomy rozwoju sensorycznego za pomocą diagramu. Jej koncepcję można porównać do konstrukcji budowanej z kloców przez dziecko. Podstawą budowli są silne i stabilne klocki na podstawie. Następnie dołączane są kolejne poziomy.
Przetwarzanie sensoryczne powstaje w ten sam sposób. Każdy poziom opiera się na klockach, które zostały wcześniej ustawione. Tak, jak najwyżej stawiany przez dziecko klocek potrzebuje podparcia, tak samo gotowość malucha do posługiwanie się złożonymi umiejętnościami opiera się na fundamencie systemu dotykowego, przedsionkowego i proprioceptywnego. Aby w pierwszym roku życia wykształciły się wszystkie umiejętności (obroty, pełzanie, czworakowanie, chód), musi nastąpić integracja sensoryczna na niezwykłą skalę. Wszelkie zabawy dziecięce, oraz kontakt z rodzicami w znacznym stopniu skutkują integracją sensoryczną, ponieważ w ich trakcie dziecko organizuje bodźce pochodzące z ciała i grawitacji ze wzrokiem i słuchem. Mózg dziecka rodzi się bardzo niedojrzały i naturalną koleją rzeczy są interakcje z otaczającym je światem oraz adaptacja ciała i mózgu do licznych wyzwań natury fizycznej pojawiających się w dzieciństwie.
Zaburzenia przetwarzania sensorycznego (Sensory Processing Disorder, SPD) są bardzo często spotykane. Są to problemy mało zrozumiałe, a rzutują na sposób zachowania się, uczenia, możliwości koordynacyjne, a nawet sposób odnoszenia się do innych i myślenia o sobie takiego dziecka.
Mózg dziecka z problemami sensorycznymi jest zdezorientowany, podobnie zdezorganizowane są jego zachowania. Jego ogólny rozwój jest zakłócony, jakby zblokowany. Wykonywanie zwyczajnych zadań i reagowanie na codzienne zdarzenia potrafi być dla takiego maluszka ogromnym i trudnym wyzwaniem. Dziecko nie jest w stanie płynnie funkcjonować, a jednocześnie nie potrafi sobie z tymi trudnościami poradzić.
Ayres podkreślała znaczenie układów: dotykowego, przedsionkowego i proprioceptywnego, które umożliwiają poczucie siebie w świecie. Posiadając fundamentalne znaczenie dla funkcjonowania, owe trzy zmysły stanowią podwaliny zdrowego rozwoju dziecka. Kiedy działają wydajnie i automatycznie, dziecko kieruje swoje oczy, uszy i uwagę na świat zewnętrzny.
Jedną z najprostszych strategii radzenia sobie z trudnymi zachowaniami jest realizacja diety sensorycznej. Nie ma ona zbyt wiele wspólnego z jedzeniem. Jest to system zaplanowanych zajęć, spełniających konkretne potrzeby sensoryczne dziecka. Adekwatnie dopasowana dieta zapewnia dziecku optymalny poziom pobudzenia i wydajności układu nerwowego. Istnieją pewne rodzaje aktywności sensorycznych, które można porównać do spożywania „dania głównego” – dają intensywne odczucia i są bardzo satysfakcjonujące. Stają się siłą napędową każdej diety sensorycznej, gdyż mają największy i najbardziej długotrwały wpływ na układ nerwowy.
Gdy celem jest dostymulowanie układu dotykowego, przedsionkowego oraz czucia głębokiego Masaż Shantala może okazać się adekwatną i odpowiednio dobraną przekąską sensoryczną, regulującą układ pobudzenia małego dziecka. Dotyk, ruch oraz kontakt z bliską osobą będzie wtedy działać kojąco i tonizująco na układ nerwowy, a w konsekwencji na dobre samopoczucie i relacje z otoczeniem. Na szczęście dla większości niemowląt czuły kontakt jest normą. Rodzice uwielbiają poświęcać czas na noszenie, masowanie, głaskanie czy huśtanie swoich dzieci. Rodzicielskie impulsy intuicyjnie nastawione są na pomoc i kontakt wobec własnych dzieci.
Autorka:
Justyna Tempska – fizjoterapeutka dziecięca, terapeutka Integracji Sensorycznej, Instruktorka Polskiej Szkoły Masażu Shantala. Specjalizuje się w indywidualnej diagnozie i terapii dzieci od urodzenia po uzyskanie jak najpełniejszej sprawności psychoruchowej.
Polska Szkoła Masażu Shantala zaprasza na konferencję skierowaną do rodziców , instruktorów Masażu Shantala, osób zawodowo sprawujących opiekę nad dziećmi (logopedów, fizjoterapeutów, rehabilitantów, psychologów, pedagogów, lekarzy, położnych, douli, doradców laktacyjnych), pracowników naukowych i studentów zainteresowanych Masażem Shantala oraz masażem Shantala Body Touch.
Termin: sobota, 14 października 2017 r., w godz. od 9:30 do 18:00
Lokalizacja: ul. Polna 7A, Warszawa, OSiR Dzielnicy Śródmieście
Szczegółowe informacje są dostępne na stronie konferencja.shantala.pl
Opis wydarzenia na Facebook-u. https://www.facebook.com/events/295265867610540/
