Czy wiesz, że odpowiedni dobór zabaw do wieku dziecka, może przynieść zadziwiające korzyści zarówno dla jego rozwoju, jak i Waszej relacji. W poniższym artykule dowiesz się także, jak dobierać zabawy do wieku i umiejętności Twojego dziecka.
Czym jest zabawa?
Rola zabawy w życiu dziecka jest niezwykle ważna. Zabawa jest bardzo istotnym elementem życia, naturalnym zjawiskiem, opartym na własnej aktywności, która w rozmaitych formach towarzyszy człowiekowi przez całe życie. Zabawa powinna być podstawowym narzędziem pracy z dziećmi.
Pomaga w zrozumieniu świata i lepszym poznaniu samego siebie. Zabawa ma wpływ na rozwój poznawczy, sferę emocjonalno-motywacyjną i na kształtowanie osobowości dziecka. Dlatego pamiętaj, że codziennie możesz wspomagać rozwój dziecka w zabawie. Aby móc to zrobić, dobrze jest wiedzieć, jak on przebiega. Ważne, by nie proponować zbyt trudnych, bo dziecko się zniechęci, ani zbyt prostych, bo nie będą ciekawe. Oto podpowiedzi!
Najmłodsze dzieci 0 – 8 m.ż.
Sposoby porozumiewania się: Najpierw dziecko przejawia odruchowe reakcje na potrzeby fizyczne poprzez płacz, grymaszenie, mimikę. Następnie dziecko patrzy na to czego lub kogo potrzebuje. Uczy się przemieszczać oraz sięgać w kierunku tego, czego chce, co ułatwia interpretację jego komunikatów. Ok.6-7 m.ż. zaczyna gaworzyć.
Rozumienie: Dziecko rozumie sygnały niewerbalne, tj. gesty, intonacja i ogólny zarys sytuacji.
Jak wspomagać rozwój dziecka w zabawie?
Na początku dziecko uśmiecha się i wypowiada delikatne dźwięki zbliżone do samogłosek. Aby stymulować teraz rozwój dziecka umaluj usta jaskrawą pomadką, zaznacz mocniej brwi. Powtarzaj samogłoski wypowiadane przez dziecko. Oglądajcie czarno–białe obrazki w książkach – maleństwa uwielbiają kontrasty (Polecana książka: „Świat okiem Ancyklopka” P. Dobry, Ł. Majewski, Warszawa 2016.) Opowiadaj maluszkowi o wykonywanych czynnościach pielęgnacyjnych. Po każdej kąpieli poświęć chwilę na masaż dziecka (do masażu można wykorzystać muzykę relaksacyjną lub wierszyki z książki „Przytulanki, czyli wierszyki na dziecięce masażyki” M. Bogdanowicz). Nieocenioną rolę w rozwijaniu mowy maluszków odgrywa wspólne śpiewanie, zabawy typu „A kuku!”, „Nie ma, nie ma, jest!”
Dzieci w wieku od 8 – 13 m.ż.
Sposoby porozumiewania się: Dzieci w tym stadium porozumiewają się głównie poprzez używanie gestów, mimiki, dźwięków. Roczne maluchy zaczynają łączyć różne formy komunikacji niewerbalnej. Niektóre zaczynają już używać słów.
Rozumienie: Dzieci w tym stadium nie rozwinęły jeszcze wprawdzie rozumienia słów, jednak widać, iż rozumieją wiele z tego, co się do nich mówi. Zaczynają też wykonywać niektóre polecenia. Niemniej w dużej mierze polegają na wskazówkach w formie gestów, charakterystycznej intonacji.
Jak wspomagać rozwój dziecka w zabawie?
Spędzajcie większość wspólnego czasu na dywanie. Możesz układać niewielkie przedmioty, które musi minąć, by dostać się do zabawki. Słuchajcie razem piosenek, śpiewajcie, klaszczcie, uderzajcie lekkim przedmiotem w kartonowe pudełko. Takie zabawy rozwijają wrażliwość muzyczną dziecka. Ucz wskazywania palcem, pokazuj zwierzątka na obrazkach i naśladuj odgłosy, jakie wydają. Zbierajcie rozsypane chrupki, zwracaj uwagę, by maluszek próbował naśladować ruch kciuka i palca wskazującego przy podnoszeniu ich z talerzyka. Tak rozwija się chwyt pęsetowy. Nie bez znaczenia jest też sposób przyjmowania pokarmów. Dziecko musi gryźć.
Dzieci od 13 – 18 m.ż.
Sposoby porozumiewania się: Dzieci w tym stadium do komunikacji wykorzystują zarówno znaki kinetyczne (gesty, mimika), elementy prozodyczne (krzyk, śmiech, modulacje głosem, melodię mowy) oraz zaczynają wykorzystywać też słowa, które w większości mają znacznie uproszczoną budowę. Poszczególne wyrazy mogą mieć różne znaczenia – zależnie od kontekstu.
Rozumienie: Dzieci w tym stadium zaczynają rozumieć nazwy znanych im osób i przedmiotów bez posługiwania się dodatkowymi informacjami.
Jak wspomagać rozwój dziecka w zabawie?
Kiedy bawisz się z maluszkiem nie zasypuj go zabawkami. Wystarczy jedna, dwie. Dla dzieci w tym wieku świetnie sprawdzają się zabawki typu: garnuszek na klocuszek, klocki różnej wielkości i koloru, nakręcane autka. Podawaj mu przedmioty o różnej fakturze: miękkie, twarde, szorstkie, gładkie, włochate. Masuj maluszka, kołysaj w kocyku, śpiewajcie, pokazujcie. To też wspaniały czas na zabawy paluszkowe, typu: „Gdzie sroczka kaszkę ważyła”. Dmuchanie, chuchanie, gryzienie, mlaskanie i plucie to najlepszy trening narządów artykulacyjnych. Pamiętajcie o tym każdego dnia!
Dzieci w wieku od 18 – 24 m.ż.
Sposoby porozumiewania się: W tym stadium następuje gwałtowny przyrost słownictwa. Dzieci używają wypowiedzeń dwuwyrazowych. To samo wyrażenie może mieć kilka znaczeń. Pojawiają się przeczenia i pytania.
Rozumienie: Dzieci rozumieją wiele słów poza kontekstem sytuacyjnym, tzn dziecko wie, o co chodzi, gdy dorosły powie „Chodźmy umyć ręce”, nawet gdy nie stoi przy zlewie i nie wskazuje na dłonie. Rozumieją proste polecenia, odpowiadają na proste pytania.
Jak wspomagać rozwój mowy dziecka w zabawie?
Kształtuj skojarzenia wzrokowo-ruchowe dziecka, pozwól mu bazgrać po papierze, na tablicy. Do zabawy dołącz sygnał dźwiękowy, samogłoski będą stanowiły wspaniałą bazę do takich ćwiczeń. Kreśląc z dwulatkiem koła, kreski, kropki, wymawiaj tak długo, jak kredka dotyka kartki „aaaaaaa”, „ooo”, „iiiiiiii”, „y”, „uuuuuuu”, „eee”.
Budujcie wieżę z klocków, most, a gdy budowla upada zaakcentuj to mocno poprzez „bach!”. Sortujcie klocki wg kolorów i kształtów.
Wykorzystaj pierwsze lata dziecka na świadome zabawy, dzięki którym spędzicie razem radosny czas oraz pozwolą rozwinąć mowę.
Autorka:
Karolina Odelska – neurologopeda, specjalista wczesnej interwencji, pracuje w poradni psychologiczno-pedagogicznej, prowadzi bloga partentingowo-specjalistycznego neuromama.pl
