Wracając pamięcią do swojego dzieciństwa, nasze zmysły przywołują liczne wspomnienia. Zapach przypalonego mleka, psoty na podwórku oraz pokaleczone łokcie i kolana to tylko elementy beztroskiego, dziecięcego świata. Każdy z nas miał także tę jedyną, ulubioną i niepowtarzalną zabawkę.
Wasze wspomnienia z dzieciństwa, opisujące historie ulubionego przedmiotu, skłaniają do refleksji na temat współczesnych zabawek. W sklepach kupić można dziecku dosłownie wszystko. Czy taki przepych i dostępność kolorowych misiów, lalek, samochodzików i gier to pozytywny, czy negatywny aspekt dzieciństwa? Czy dla współczesnych Maluchów „mieć” oznacza jednocześnie „dobrze się bawić’?
Szmaciana lalka czy różowa Barbie?
„Zuzia, lalka nie duża, a na dodatek, cała ze szmatek.” Kiedyś taka gałgankowa laleczka wystarczyła w zupełności małym dziewczynkom. Doskonale pamiętamy także popularną lakę Murzynkę. „Małe mamy” wyszukiwały w szafach swoje ubranka z lat niemowlęcych i przebierały swoje „córeczki”. Z pomocą babci lub mamy udawało się czasem coś samodzielnie uszyć. Płacząca lalka to na tamte czasy wielce luksusowa i niedostępna zabawka – marzenie niejednej dziewczynki. Teraz lalki chodzą, mówią, śpiewają w kilku językach. Ponadto, szybko można dokupić wszystkie potrzebne akcesoria: butelkę, ubranka, nocnik, kołyskę. Niestety, tak łatwo dostępne lalki szybko się nudzą i zastępowane są przez kolejne reklamowane w telewizji, bardziej wielofunkcyjne, a zarazem droższe „córeczki”. Z kolei różowe lalki Barbie, oferowane w zestawach z domkiem, basenem, stajnią, mercedesem, silnie zachęcają małe dziewczynki. Równie mocno odstraszają rodziców swoją ceną.
Ograniczona wyobraźnia
Wśród chłopców ogromnym powodzeniem cieszyła się oczywiście zabawa w wojnę. W tej dziedzinie szerokie zastosowanie miał patyk. Niepozorny odłamek gałęzi służył jednocześnie jako karabin maszynowy w okopach, szabla muszkietera czy też świetlny miecz lorda Vadera z Gwiezdnych Wojen. Obecnie, mali chłopcy dysponują pełnym uzbrojeniem, począwszy od strzelającego karabinu maszynowego, a na laserowym mieczu kończąc. Oczywiście w pakiecie dostępne są gotowe stroje powyższych bohaterów. Malec już nie musi kombinować, jak po kryjomu zabrać prześcieradło z łóżka, aby zrobić z niej muszkieterską pelerynę. Poszukiwanie gałęzi leszczyny na indiański łuk oraz struganie z tatą strzał to zajęcia archaiczne, kiedy w sklepie kupić można cały zestaw wraz z pokaźnym pióropuszem. A gdzie w tym wszystkim wyobraźnia dziecka?
Dziecięca izolacja
Ustalanie strategii na decydujące stracie z wrogiem, było dla małego chłopca sprawą honorową. Po drugiej stronie barykady stał często starszy brat, kuzyn lub kolega z sąsiedztwa. Ołowiane żołnierzyki lub inne figurki wojowników można było zabrać do piaskownicy, na ogródek i na ruiny starego domu. Zabawa nimi kształtowała wyobraźnię, prowokowała do myślenia i uczyła pokory w przypadku przegranej walki. Teraz popularniejsze stały się gry komputerowe, często niekontrolowane przez rodziców i co gorsze, izolujące dziecko od prawdziwego świata i rówieśników. O wiele ciekawsze wydają się być komputerowe rozgrywki aniżeli wspólne kopanie piłki pod trzepakiem. Tym sposobem rośnie pokolenie „outsiderów”, które ma ogromne problemy nawet w tych codziennych, międzyludzkich relacjach.
Konik na biegunach kontra konie mechaniczne
Każdy z nas pamięta konika na biegunach. Jazda na nim to była prawdziwa frajda. Wystarczyło zawiązać kolorową chustkę pod szyją i już można było wyruszać na podbój Dzikiego Zachodu! Nierzadko konik, dziedziczony po starszym rodzeństwie lub kuzynach, pozbawiony był oka, ucha lub ogona. Nikomu jednak to nie przeszkadzało! Wszak pokaleczony koń świadczył o przeżytych wspólnie przygodach, a liczne obrażenia to wynik poświęcenia i trudy walki z wrogimi indiańskimi plemionami. Dziś bujanego konika zastąpiły konie mechaniczne. Dziecięcym marzeniem są quady, gdzieś blisko znajdzie się jeszcze miejsce na elektroniczne samochody, którymi można jeździć po podwórku. Dlatego ogromną radość sprawia mi widok dzieci, gnających po osiedlu na nieśmiertelnych rowerkach. Mam cichą nadzieję, że przynajmniej ten pojazd nigdy nie przestanie być atrakcyjną zabawką.
Lalka, miś czy samochodzik traktowane były niczym talizman, z którym nie wolno się rozstawać. Każde, nawet chwilowe zniknięcie ukochanego przedmiotu, powodowało rozpacz, odbierało chęć do dalszej zabawy i pozbawiało nasz malutki świat wszystkich kolorów. A jak jest dzisiaj z tą sympatią do pajacyka, misia i lalki? Czy wśród stosu kolorowych zabawek, grających, świecących, mówiących znajdzie się miejsce na bezwarunkową przyjaźń i przywiązanie do tej jedynej, bezkonkurencyjnej zabawki? Latawiec, proca, pozytywka, skakanka, łuk, bąk, wiatraczek, jo-jo, hulajnoga, kalejdoskop – gdzie się podziały tamte zabawki?
