14 czerwca obchodzony jest Światowy Dzień Krwiodawcy. Dziś warto uświadomić sobie, jak cenna jest nasza pomoc. To także okazja, by podziękować honorowym dawcom krwi, którzy bezinteresownie dają cząstkę siebie, aby ratować ludzkie życie. Przelać krew „dla” kogoś, nabiera zupełnie nowego znaczenia.
Oddając krew, ratujemy czyjeś życie. Niezwykle cenny dar krwi tkwi w każdym z nas, pomoc nie wymaga wcale wielkiego poświęcenia. Wartość tego życiodajnego „lekarstwa” jest nie do oszacowania, tym bardziej, że z roku na rok rośnie liczba wypadków i zwiększa się zapotrzebowanie na krew. Krew i jej składniki potrzebne są także pacjentom, którzy stracili własną krew podczas zabiegu operacyjnego oraz osobom z zaburzeniami krzepnięcia, po oparzeniach i urazach. Ponadto wykorzystywana jest u ludzi z chorobami rozrostowymi i nowotworami, w trakcie i po chemioterapii.
Wakacje – większe ryzyko, mniejsze zapasy
Okres wakacyjny szczególnie sprzyja niebezpiecznym wypadkom i groźnym urazom, które mogą wymagać transfuzji krwi. Stacje krwiodawstwa podkreślają, że w tym czasie, zapasy krwi gwałtownie się kurczą, a magazynowana krew jest wykorzystywana tylko w sytuacjach zagrożenia życia. Dodatkowym utrudnieniem jest fakt, że wiele osób wyjeżdża i zdecydowanie trudniej tę krew pozyskać. Stąd gorący apel o oddawanie krwi w okresie od połowy czerwca do września, kiedy sytuacja w bankach krwi jest wyjątkowo trudna.
W „grupie” raźniej
Ustanowienie 14 czerwca Dniem Krwiodawstwa jest upamiętnieniem urodzin Karla Landsteinera, który w 1930 roku otrzymał Nagrodę Nobla za odkrycie grup krwi. To przełomowe odkrycie umożliwiło rozwój transfuzjologii i dało podstawy bezpiecznego przetaczania krwi. Laureat Nagrody Nobla został także współodkrywcą czynnika Rh.
Różnorodność grup krwi i nierówne ich występowanie jest głównym powodem, dla którego stacje krwiodawstwa bezustannie potrzebują nowych dawców. Zapasy krwi są szczególnie ubogie dla osób posiadających grupę krwi Rh ujemną, którą posiada zaledwie 15 proc. Polaków.
Według danych Narodowego Centrum Krwi, procent osób z określoną grupą krwi wygląda następująco:
• A Rh+ 32 proc.
• 0 Rh+ 31 proc.
• B Rh+ 15 proc.
• AB Rh+ 7 proc.
• 0 Rh- 6 proc.
• A Rh- 6 proc.
• B Rh- 2 proc.
• AB Rh- 1 proc.
Stacje krwiodawstwa borykają się z niedoborami krwi w czterech ostatnich grupach. Tak mała częstotliwość jej występowania sprawia, że osoby z grupą Rh ujemną proszone są o systematyczne oddawanie krwi.
Przelać krew – szybko i bezpiecznie
Procedura oddawania krwi nie jest skomplikowania i nie wymaga wiele czasu ani poświęcenia. Honorowym krwiodawcą może zostać każda zdrowa osoba w wieku 18-65 lat. Jednak, w trosce o zdrowie dawcy, musi on ważyć powyżej 50 kg. Wymagany jest dokument tożsamości ze zdjęciem, adresem oraz numerem PESEL. Kandydat musi także wypełnić kwestionariusz, zawierający pytania dotyczące stanu zdrowia. Zgody na oddanie krwi udziela lekarz, po wcześniejszym wywiadzie, zbadaniu ciśnienia oraz pobraniu próbki krwi w celu sprawdzenia poziomu hemoglobiny. Pobranie krwi wraz z towarzyszącymi badaniami trwa ok. 1 godziny.
Krwiodawstwo w Polsce ma charakter honorowy, co oznacza, że poza ściśle określonymi wyjątkami opiera się na zasadzie dobrowolnego i bezpłatnego oddawania krwi.Po oddaniu krwi dawcy przysługuje jednak:
• posiłek regeneracyjny o wartości kalorycznej 4 500 kcal (18 840 kJ) – 8 tabliczek czekolady
• zwolnienie od pracy w dniu, w którym oddaje krew, i na czas okresowego badania lekarskiego dawców krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach
• zwrot utraconego zarobku na zasadach wynikających z przepisów prawa pracy
• zwrot kosztów przejazdu do jednostki organizacyjnej publicznej służby krwi na zasadach określonych w odrębnych przepisach
• ewentualnie drobne gadżety czy pamiątki, przeważnie propagujące honorowe krwiodawstwo.
Dawcom krwi rzadkich grup i dawcom, którzy przed pobraniem krwi zostali poddani zabiegowi uodpornienia lub innym zabiegom w celu uzyskania osocza lub surowic diagnostycznych, przysługuje ponadto ekwiwalent pieniężny za pobraną krew i związane z tym zabiegi.
W Regionalnych Centrach Krwiodawstwa i Krwiolecznictwa na terenie całego kraju, będzie można oddać krew, zapoznać się ideą honorowego krwiodawstwa oraz zwiedzić miejsca gdzie krew jest pobierana i przetwarzana. Akcję wspiera także Polski Czerwony Krzyż. Wszystkie te działania mają służyć zmniejszeniu dystansu pomiędzy dawcą a biorcą tego cennego leku.
